Secretaris-generaal VN: "Het niet halen van de 1,5 graden-doelstelling is een fatale omissie"

Secretaris-generaal van de VN Antonio Guterres zei tijdens de openingssessie van de top voorafgaand aan de COP30 in Belém, Brazilië, dat het niet beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius een "morele mislukking en een fatale nalatigheid" was.

António Guterres zei dat zelfs het tijdelijk overschrijden van de grens van 1,5 graad "zou kunnen leiden tot veel grotere verwoestingen en kosten voor elk land". Hij voegde eraan toe dat het ecosystemen voorbij catastrofale en onomkeerbare keerpunten zou kunnen brengen, waardoor miljarden mensen zouden worden blootgesteld aan onbewoonbare omstandigheden en de bedreigingen voor vrede en veiligheid zouden toenemen.

Hij voegde eraan toe dat de inspanningen om het klimaat te stabiliseren worden belemmerd door fossiele brandstofbedrijven die ‘het publiek misleiden en de vooruitgang belemmeren’.

In zijn toespraak tot staatshoofden van meer dan 30 landen beschreef Guterres de doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius (1,5 graden Fahrenheit) boven het pre-industriële niveau als een "rode lijn" voor een leefbare planeet. Ook drong hij er bij leiders op aan om een ​​"fundamentele paradigmaverschuiving" door te voeren om de effecten van oververhitting te minimaliseren.

Elke graad opwarming betekent meer honger, meer ontheemding, meer economische problemen en meer verlies van mensenlevens en ecosystemen. Elk jaar boven de 1,5 graad zal economieën treffen, de ongelijkheid vergroten en onherstelbare schade veroorzaken, waarbij ontwikkelingslanden het hardst worden getroffen door de dingen die ze het minst doen. Dit is een morele mislukking en een fatale omissie.

De Wereld Meteorologische Organisatie bevestigde donderdag dat de uitstoot van broeikasgassen die de opwarming van de aarde veroorzaken een recordhoogte heeft bereikt. 2025 zal naar verwachting het tweede of derde warmste jaar ooit worden. De tien warmste jaren sinds de metingen begonnen, vielen allemaal in de afgelopen tien jaar.

Guterres zei dat er enige vooruitgang was geboekt, maar dat het niet genoeg was. Veel landen hadden ambitieuzere plannen ingediend om de uitstoot te verminderen. Hij merkte op dat als deze volledig zouden worden uitgevoerd, de wereld afstevent op een temperatuurstijging van ongeveer 2,3 graden Celsius.

Deze voorspelling plaatst de planeet in gevaarlijk gebied, maar is aanzienlijk beter dan de vooruitzichten van 20 jaar geleden. Dit relatieve succes is grotendeels te danken aan de internationale steun voor het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 en de versnellende revolutie op het gebied van schone energie. Door de opkomst van extreemrechts nationalisme nemen veel landen, met name de VS, echter afstand van klimaatactie.

Guterres zei dat de olie-, gas- en kolenindustrieën verandering tegenhielden. In zijn felste kritiek tot nu toe merkte hij op dat deze bedrijven enorme subsidies en politieke steun ontvingen en deze tegen iedereen gebruikten:

Miljarden uitgeven aan lobbyen, het publiek misleiden en vooruitgang belemmeren. Dit is niet alleen kortzichtig. Het is zelfdestructief. Investeren in fossiele brandstoffen is een investering tegen de mensheid en tegen je eigen economie. Elke dollar die wordt geïnvesteerd in subsidies voor fossiele brandstoffen is een dollar die wordt gestolen van onze gezondheid en onze gezamenlijke toekomst.

De top en de COP30-conferentie van volgende week vinden plaats in een tijd van onrust. Een groot deel van de wereld is in de ban van oorlog en de VS zet vraagtekens bij pogingen om internationale samenwerking op te bouwen en zo gezamenlijke mondiale uitdagingen aan te pakken.

Veel landen zijn al getroffen door klimaatrampen. Landen in het Zuiden vragen het geïndustrialiseerde Noorden om ondersteuning bij de aanpassing aan extreem weer en bij de energietransitie. De financiële toezeggingen blijven echter ver achter bij de jaarlijkse doelstelling van 1,3 biljoen dollar die tijdens de COP29 in Bakoe is overeengekomen. Guterres zei dat ontwikkelde landen een duidelijk pad moeten uitstippelen om dit doel te bereiken.